Re: Ελληνική ιστορία (κι όχι μόνο)
Δημοσιεύτηκε: 07 Νοέμ 2014, 13:36
Το site των οδηγών και των πεζών...
https://forum.odigein.com/
Ευχαριστώ.Τα όπλα μαζικής καταστροφής των αρχαίων Ελλήνων
H ελληνική στρατιωτική επινοητικότητα και οι τρόποι της να εξοντώνει περισσότερους του ενός εχθρούς
Αν πιστέψουμε τον Όμηρο, ακόμα και η χρήση τοξοτών ήταν ένας άνανδρος τρόπος μάχης, καθώς έπλητταν τον εχθρό από την ασφάλεια της απόστασης και δεν διακινδύνευαν τις ζωές τους σε μάχες σώμα με σώμα.
Όταν μάλιστα τα βέλη ήταν δηλητηριασμένα, αυτό ισοδυναμούσε με ακόμα μεγαλύτερη δειλία. Κι όμως, ακόμα και ο πολυμήχανος Οδυσσέας, που δεν θα αποκαλούσες ακριβώς δειλό, με το φαρμακερό του τόξο ξεπάστρεψε τους μνηστήρες της Πηνελόπης!
Τα βέλη δεν ήταν φυσικά όπλα μαζικής καταστροφής, έδειχναν όμως τον δρόμο που έπρεπε να ακολουθηθεί. Και ακολουθήθηκε από πολλούς λαούς από τις απαρχές θα έλεγε κανείς του χρόνου. Το ίδιο έκαναν Κινέζοι και Ινδοί και απαθανάτισαν μάλιστα στα παλαιότερα γραπτά μνημεία τους.
Μόνο που δεν ήταν μόνο τα όπλα που χρησιμοποιούνταν στο πεδίο της μάχης, καθώς οι αρχαίοι λαοί επιδίδονταν και σε τακτικές πολέμου που θα θεωρούσε κανείς πως είναι σύγχρονες εφευρέσεις. Κι όμως, ο χημικός και ο βιολογικός πόλεμος είναι πολύ παλιότερα πράγματα.
Ξέρουμε, για παράδειγμα, ότι οι Χετταίοι έστελναν τουλάχιστον από το 1500 π.Χ. ανθρώπους που είχαν προσβληθεί με πανούκλα στα εδάφη του εχθρού για να διασπείρουν την αρρώστια. Η κατανόηση της επιδημιολογίας ήταν η πρώτη πιθανότατα χρήση βιολογικού παράγοντα για πολεμικούς σκοπούς.
Κι αν το χημικό και μικροβιακό οπλοστάσιο των αρχαίων ήταν ψίχουλα σε σχέση με τα τωρινά όπλα μαζικής καταστροφής, η χρήση του προκαλούσε τα ίδια ηθικά και πολιτικά ζητήματα όπως ακριβώς και σήμερα. Ακόμα και ο μέγας στρατηλάτης Αννίβας λέγεται πως έριχνε με καταπέλτη ορδές φιδιών στα πλοία του εχθρού, άλλη μια χρήση όπλου μαζικής καταστροφής. Καράβια ολόκληρα αχρηστεύονταν χωρίς μάχη.
Αρουραίους, σφήκες σε στοές και σκορπιούς σε σπηλιές, ακόμα και πτώματα ζώων μέσα σε πηγάδια επιστράτευαν οι αρχαίοι για να αφανίζουν μαζικότερα τους εχθρούς τους. Ήδη από τη Νεολιθική Εποχή όλα αυτά! Θέλετε άλλο ένα όπλο μαζικής καταστροφής βγαλμένο κατευθείαν από την ανθρώπινη φαντασία; Το έλος.
Οι σπουδαιότεροι στρατηγοί ανάγκαζαν με πλήθος τεχνασμάτων τον εχθρό να παραμείνει για μέρες σε ελώδεις περιοχές και βαλτοτόπια, καθώς η ελονοσία θέριζε από τότε. Οι Αθηναίοι το έμαθαν αυτό με τον δύσκολο τρόπο, στη σικελική εκστρατεία τους κατά των Συρακουσών κατά το 415-413 π.Χ.
Ο στρατηγός των Συρακουσίων, Ερμοκράτης, ανάγκασε τον Αθηναίο Νικία να στρατοπεδεύσει σε μια πεδιάδα έξω από τα τείχη της πόλης, σε σημείο όπου θέριζε η ελονοσία. Όσοι γλίτωσαν τον θάνατο και την εξάντληση, έχασαν εύκολα στο πεδίο της μάχης και σύρθηκαν δούλοι στα κάτεργα των Συρακουσών.
Θουκυδίδης, Πλούταρχος και Διόδωρος βεβαιώνουν πως η καθήλωση του εχθρού σε μολυσμένη περιοχή ήταν από τις πλέον διαδεδομένες στρατηγικές της εποχής. Και ο βιολογικός πόλεμος με τα δηλητηριασμένα βέλη φυσικά, αν και αυτά δεν νοούνται όπλα μαζικής καταστροφής. Απλώς αυξημένης αποτελεσματικότητας.
Στη θανατηφόρα χολή της Λερναίας Ύδρας δεν βούτηξε τα βέλη του ο Ηρακλής κάνοντάς τα εξαιρετικά θανάσιμα; Δηλητηριασμένα βέλη έριχνε βέβαια και η θεά του κυνηγιού Άρτεμις, ενώ με ένα τέτοιο σκότωσε και ο Πάρις τον Αχιλλέα. Μαζικής καταστροφής δεν ήταν, ήταν ωστόσο τα τρομακτικότερα όπλα της Εποχής του Χαλκού.
Όπλο μαζικής καταστροφής με τη σημερινή σημασία του όρου ήταν η διαδεδομένη τακτική των δηλητηριωδών φυτών στα ποτάμια και τα πηγάδια που τροφοδοτούσαν με πόσιμο νερό τον εχθρό. Η τραγική περίπτωση μαζικής δολοφονίας των κατοίκων της Κίρρας από τη Δελφική Αμφικτιονία δηλητηριάζοντας το νερό της με ελλέβορο ήταν ένα τρανό παράδειγμα εδώ. Μόνο που οι Έλληνες ορκίστηκαν να μην ξανακάνουν ποτέ ό,τι έκαναν στη μαύρη αυτή στιγμή του Α’ Ιερού Πολέμου το 590 π.Χ.
Εμείς οι Έλληνες είχαμε και θεωρητικοποίηση όλων αυτών, ως λαός της φιλοσοφίας και της επιστήμης άλλωστε. Για τον μέγα και πρωτοπόρο θεωρητικό της πολεμικής τέχνης, τον Αινεία τον Τακτικό του 4ου αιώνα π.Χ., ο λόγος, ο οποίος όταν δεν περιέγραφε στα «Πολιορκητικά» του τακτικές ψυχολογικού πολέμου και παραπλάνησης του εχθρού, έδινε πολύτιμες συμβουλές επιβίωσης από βιοχημικούς παράγοντες!
Πώς σβήνεις δηλαδή αυτές τις ύπουλες φωτιές του εχθρού που δεν σβήνουν με τίποτα και πώς αντιμάχεσαι τις τρύπες που σου ανοίγουν στα τείχη σου διοχετεύοντας εξαγριωμένες μέλισσες μέσα στις σήραγγες.
Για κάποιους βέβαια όλες αυτές οι στρατηγικές ήταν καλοδεχούμενες μεν, λίγες δε. Κι έτσι έψαξαν να βρουν πραγματικά όπλα μαζικής καταστροφής για το πεδίο της μάχης. Και βρήκαν. Επιμένοντας σταθερά πως οι μάχες σώμα με σώμα ήταν προτιμητέες!
Καταπέλτες
Το απόλυτα ελληνικό όπλο μαζικής καταστροφής ήταν η βαριά κληρονομιά των προγόνων μας στην επικράτεια των αποδοτικότερων οργάνων θανάτου. Οι καταπέλτες των Ελλήνων δεν έριχναν βλέπετε μόνο βέλη και κοτρόνες, αλλά και παράγοντες βιολογικού πολέμου.
O Ήρων ο Αλεξανδρεύς περιγράφει στα «Βελοποιικά» του τη μακρά σειρά των ελληνικών βαλλιστικών όπλων, με τον κατάλογο να είναι εδώ χωρίς τέλος: από τον γαστραφέτη, τον πρώτο καταπέλτη της παγκόσμιας ιστορίας, και τον οξυβελή καταπέλτη, μέχρι τον λιθοβόλο, τον ευθύτονο («σκορπιό»), τον παλίντονο και τον τρομακτικότατο πολύβολο καταπέλτη, η ελληνική επινοητικότητα έδωσε εδώ ρέστα.
Όλα ξεκίνησαν όταν ο Διονύσιος ο Πρεσβύτερος, ο βασιλιάς των Συρακουσών, κάλεσε έλληνες μηχανικούς να του φτιάξουν μια πολεμική μηχανή για την εκστρατεία του κατά της Καρχηδόνας. Η πρώτη βαλλίστρα του κόσμου θα ήταν γεγονός ήδη από το 399 π.Χ. Οι Καρχηδόνιοι πίστεψαν πως θα αιφνιδίαζαν τους Συρακούσιους με την ξαφνική επίθεσή τους, αυτοί που αιφνιδιάστηκαν ήταν ωστόσο οι ίδιοι, όταν τα βέλη έπεφταν βροχή και εκείνοι δεν έσωναν να τρέχουν.
Μνεία αξίζει και στον πρώτο μεγάλο λιθοβόλο καταπέλτη της ανθρώπινης ιστορίας, τον περίφημο Καταπέλτη του Φίλωνος, έργο του κορυφαίου μηχανικού Διάδη του Πελλαίου, που αποκαλούσαν τιμητικά «Πολιορκητή». Ο οποίος απλοποίησε κατά πολύ την εκστρατεία του μακεδόνα στρατηλάτη Μεγάλου Αλεξάνδρου, ρίχνοντας τα τείχη σαν χάρτινους πύργους.
Ο οξυβελής καταπέλτης του Ζώπυρου του Ταραντίνου, ο λιθοβόλος καταπέλτης του Χάρωνος του Μαγνησίου, ο λιθοβόλος καταπέλτης του Ισιδώρου του Αβυδινού και ο ευθύτονος «σκορπιός» έσπειραν τρόμο και μαζική καταστροφή στο πέρασμά τους. Με τον παλίντονο καταπέλτη («μονάγκων») ισοπέδωνε πόλεις ο Φίλιππος Β’, ενώ με τον πολύβολο καταπέλτη του Διονυσίου το πράγμα πέρασε στην επόμενη φάση του.
Ο πρώτος και αυτόματος επαναληπτικός καταπέλτης του κόσμου, το κορυφαίο επίτευγμα της αρχαιοελληνικής καταπελτικής μηχανικής, εκτόξευε διαδοχικά βέλη, επιτρέποντας στον χειριστή να αδειάζει όλη τη φαρέτρα σε μια στιγμή. Το πρώτο πολυβόλο της πολεμικής ιστορίας επιστρατεύτηκε από τους Ρόδιους, όπως μας βεβαιώνει ο Φίλων ο Βυζάντιος στα «Βελοποιικά» του.
Οι καταπέλτες των Ελλήνων δεν έριχναν μόνο πέτρες, βέλη και ακόντια, αλλά και πυρακτωμένα υλικά. Έτσι τα έβαζε ο Μέγας Αλέξανδρος με τους πολεμικούς ελέφαντες του εχθρού. Πύρωνε τα χάλκινα λάφυρα των μαχών και τα εκτόξευε πάνω στα παχύδερμα με τους καταπέλτες.
Ακόμα και πτώματα μολυσμένα με τύφο και πανώλη αναφέρεται ότι εκτόξευαν οι αρχαίοι σε πολιορκημένες πόλεις, εξαπλώνοντας επιδημίες στους πληθυσμούς…
Το ατμοτηλεβόλο του Αρχιμήδη
Απλά-απλά, ήταν ένα κανόνι που λειτουργούσε με ατμό! Ο μεταλλικός κυλινδρικός λέβητας αποκτούσε με φωτιά την κατάλληλη θερμοκρασία, επιτρέποντας στο νερό να μπει στο εσωτερικό του, να εξατμιστεί ταχύτατα και να εκτοξεύσει μια λίθινη σφαίρα μέσω μιας ξύλινης κάνης. Το κανόνι είχε ρυθμιζόμενο βεληνεκές για ακόμα καλύτερα αποτελέσματα.
Το atmotilevolo του Αρχιμήδη επανασχεδίασε μερικούς αιώνες αργότερα ο Λεονάρντο ντα Βίντσι. Ο Πετράρχης μας λέει πως το κανόνι επιστρατεύτηκε στην πολιορκία των Συρακουσών και είχε βεληνεκές ακόμα και στα 1.100 μέτρα. Οι ιστορικοί επιμένουν σήμερα πως οι «φονικές ακτίνες» του Αρχιμήδη κατά των ρωμαϊκών πλοίων δεν ήταν επιστράτευση του ήλιου, αλλά αυτά ακριβώς τα κανόνια ατμού.
Αντί να στρέψει µέσω κατόπτρων τις ακτίνες του ήλιου στον στόλο του εχθρού, όπως θέλει η σχετική ιστορία, είναι πιθανό να χρησιμοποίησε τους καθρέφτες για να ζεστάνει απλώς το νερό στους λέβητες των κανονιών του. Έτσι έπληξε τους Ρωμαίους με λίθινα βλήματα ταχύτητας άνω των 200 χλμ/ώρα. Φλεγόμενες πέτρινες οβίδες, αλίμονο.
Φλογοβόλο
Το υγρό πυρ δεν χρειάζεται συστάσεις σε μας τους Έλληνες. Ήταν άλλη μια εξόχως ελληνική εφεύρεση που ανάγκασε τον κόσμο όλο να την αποκαλεί «ελληνικόν πυρ» (ignis graecus). Το πυρ σκευαστόν αναπτύχθηκε βέβαια στα βυζαντινά χρόνια, καθώς με τη μορφή που το ξέρουμε σήμερα εμφανίστηκε μετά τον 7ο αιώνα μ.Χ.
Μόνο που αντίστοιχες συσκευές χρησιμοποιούσαν οι Έλληνες από πολύ παλιά. Πολύ όμως! Έναν τέτοιο πρωτόλειο χειροσίφωνα που ξερνούσε μανιασμένες φλόγες σε μεγάλες αποστάσεις αναφέρει ο Θουκιδίδης πως χρησιμοποιήθηκε κατά την πολιορκία του Δηλίου το 424 π.Χ. Στα τέλη της πρώτης φάσης του Πελοποννησιακού Πολέμου δηλαδή, όταν οι Βοιωτοί επεφύλαξαν στους Αθηναίους μια έκπληξη επικών προδιαγραφών.
Για το φλογοβόλο των Βοιωτών ο λόγος, τον πρώτο και πρωτόλειο χειροσίφωνα της ανθρωπότητας. Αυτόν που στα βυζαντινά χρόνια θα εξελισσόταν σε ένα από τα τρομακτικότερα όπλα μαζικής καταστροφής του παρελθόντος.
Έτσι έκαψαν οι Βοιωτοί τα τείχη του Δηλίου, με αυτό τον σιδηρόφρακτο κοίλο κορμό και τον φυσητήρα στο οπίσθιο άκρο του. Μέσα στο κρεμασμένο με αλυσίδες καζάνι έκαιγαν αναμμένα κάρβουνα, θειάφι και πίσσα, τα οποία μετέτρεπε σε μακριές πύρινες γλώσσες ο φυσητήρας και κατέκαιγαν ξύλινα τείχη και ανθρώπους.
Ο Θουκυδίδης αναφέρει πως δεν χρησιμοποιούνταν μόνο σε τείχη (ακόμα και πέτρινα), αλλά και κάθε φορά που ήθελαν οι Βοιωτοί να απομακρύνουν αντίπαλους στρατιώτες από σημεία. Ακόμα και στην κυρίως μάχη το επιστράτευαν το φλογοβόλο τους, κάνοντάς το ακόμα πιο αποδοτικό με τη χρήση ξυδιού ή ούρων.
Η εξέλιξη του φλογοβόλου θα έσωζε τόσες και τόσες φορές την Κωνσταντινούπολη μερικούς αιώνες αργότερα…
Ευχαριστώ.Ενδείξεις πολύπλοκης χειρουργικής επέμβασης σε κρανίο πρωτοβυζαντινής περιόδου
Μια νέα έρευνα ενός Έλληνα ανθρωπολόγου της διασποράς, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Παλιόκαστρο της νήσου Θάσου, έφερε στο φως, μεταξύ άλλων ανακαλύψεων, ένα κρανίο πρωτοβυζαντινής περιόδου (τετάρτου έως έβδομου αιώνα μ.Χ.). Το κρανίο φέρει ίχνη χειρουργικής επέμβασης, η οποία είναι «απίστευτα πολύπλοκη», σύμφωνα με τον ίδιο.
Η ανακάλυψη έγινε από ερευνητές του Πανεπιστημίου Adelphi της Νέας Υόρκης, με επικεφαλής τον καθηγητή ανθρωπολογίας Αναγνώστη Αγγελαράκη. Συνολικά βρέθηκαν και μελετήθηκαν οστά από δέκα σκελετούς τεσσάρων γυναικών και έξι ανδρών, πιθανώς με υψηλή κοινωνική θέση, με βάση την θέση και την αρχιτεκτονική του χώρου ταφής.
«Σύμφωνα με τα σκελετο-ανατομικά χαρακτηριστικά τους, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες έκαναν σωματικά απαιτητικές ζωές. Τα πολύ σοβαρά τραύματα που έφεραν τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες, είχαν αντιμετωπιστεί χειρουργικά ή ορθοπεδικά από κάποιον πολύ έμπειρο γιατρό/χειρουργό με μεγάλη πείρα στη φροντίδα των τραυμάτων. Πιστεύουμε πως ήταν στρατιωτικός γιατρός», δήλωσε ο δρ. Αγγελαράκης, σύμφωνα με ανακοίνωση του πανεπιστημίου του.
Ειδικά για τη χειρουργική επέμβαση εγκεφάλου, ο κ. Αγγελαράκης εκτιμά ότι «ακόμη και παρά τη δυσοίωνη πρόγνωση, έγινε εκτεταμένη προσπάθεια στον συγκεκριμένο άνδρα. Ήταν συνεπώς πιθανό ότι επρόκειτο για κάποιο πολύ σημαντικό άτομο μεταξύ του πληθυσμού του Παλιόκαστρου».
Ίσως η αιτία για τη χειρουργική επέμβαση ήταν κάποια λοίμωξη, ενώ ο άνδρας τοξότης φαίνεται να πέθανε λίγο μετά ή κατά τη διάρκεια της προσπάθειας του γιατρού να τον σώσει.
«Η χειρουργική επέμβαση είναι η πιο πολύπλοκη που έχω δει ποτέ στα 40 χρόνια που κάνω ανθρωπολογική έρευνα. Είναι απίστευτο ότι πραγματοποιήθηκε σε μια εποχή πριν την ανακάλυψη των αντιβιοτικών», όπως είπε ο κ. Αγγελαράκης, ο οποίος παρουσιάζει τα ευρήματα αναλυτικά σε ένα νέο βιβλίο από τις εκδόσεις Archaeopress (‘Eastern Roman Mounted Archers and Extraordinary Medico-Surgical Interventions at Paliokastro in Thasos Island during the ProtoByzantine Period).
Ο Α. Αγγελαράκης σπούδασε κλασσική αρχαιολογία και ευρωπαϊκή εθνολογία στο σουηδικό Πανεπιστήμιο Λουντ, έκανε μεταπτυχιακά στην ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Ν.Υόρκης, από όπου πήρε και το διδακτορικό του το 1989 στη φυσική ανθρωπολογία και αρχαιολογία.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ευχαριστώ.Διαγόρας ο Ρόδιος
Διαγόρας, ο ανίκητος Ολυμπιονίκης. Πέθανε ευτυχισμένος στην αγκαλιά των γιων του, που είχαν στεφθεί ολυμπιονίκες και μαζί του έκαναν τον γύρο του θριάμβου στο στάδιο της Ολυμπίας
O Διαγόρας ο Ρόδιος ήταν φημισμένος πυγμάχος της αρχαιότητας. Δεν διακρίθηκε μόνο για τις νίκες του αλλά και την οικογένεια του. Τους γιους και τα εγγόνια του, που ακολούθησαν το δρόμο του και έγιναν σπουδαίοι Ολυμπιονίκες. Ο Διαγόρας τους μεταλαμπάδευσε τα αθλητικά ιδεώδη και εκείνοι την ημέρα του ολυμπιακού θριάμβου τους, για να του δείξουν το σεβασμό και την αγάπη τους, τον σήκωσαν στα χέρια και έκαναν μαζί του τον γύρο του θριάμβου στο κατάμεστο στάδιο της Ολυμπίας. Αμέσως μετά Διαγόρας άφησε την τελευταία του πνοή, απόλυτα ευτυχισμένος. Ο Διαγόρας καταγόταν από τον βασιλιά της Ιαλυσού και ήρωα των Μεσσηνίων, Αριστομένη. Από μικρή ηλικία ασχολήθηκε με τον αθλητισμό και έγινε ο σπουδαιότερος Έλληνας πυγμάχος. Σύμφωνα με τον Πίνδαρο ξεπερνούσε τα δύο μέτρα σε ύψος, είχε γεροδεμένο σώμα και αγωνιζόταν τίμια. Τον αποκαλούσαν «ευθυμάχα» γιατί πάλευε χωρίς να αποφεύγει τον αντίπαλό του. Πήγαινε κατευθείαν επάνω του και ήταν εκτεθειμένος στα χτυπήματα. Ήταν όμως ανίκητος και η φήμη του έγινε τόσο μεγάλη, που οι αρχαίοι Έλληνες έπλασαν τον μύθο ότι ήταν γόνος του θεού Ερμή. Κέρδισε όλες τις διοργανώσεις στις οποίες συμμετείχε. Νίκησε τέσσερις φορές στα Ίσθμια και δύο στα Νέμεα. Για τον λόγο αυτό, ονομάστηκε περιοδονίκης. Στην 79η Ολυμπιάδα, το 464 π.Χ., στέφθηκε Ολυμπιονίκης στην πυγμαχία. Έγινε σύμβολο αρετής και προς τιμήν του στήθηκε άγαλμα στην Ολυμπία.
Ο ποιητής Πίνδαρος τον ύμνησε στον έβδομο «Ολυμπιόνικο»:
Κι εἶν‘ ἀλήθεια μακάριος αὐτός
πού ἡ φήμη ἡ ἀγαθή τόν τυλίγει.
Μά ἡ ζείδωρος Χάρη
ἄλλον κάθε φορά συνοδεύει
μέ γλυκόηχη λύρα καί μ’ αὐλούς πολυφώνους.
Μέ τά ὄργανα αὐτά συνοδεία, ἐδῶ
ἔχω ἔρθει κι ἐγώ μαζί μέ τόν Διαγόρα
τή θαλάσσια ὑμνώντας
κόρη τῆς Ἀφροδίτης
τοῦ Ἡλίου τή νύφη, τήν Ρόδο
γιά νά εἶναι ὁ ὕμνος μου ἔπαινος
στόν πελώριο ἀγέρωχο ἄντρα,
στόν πυγμάχο πού κέρδισε στέφανο νίκης
πλάι στήν ὄχθη τ’ Ἀλφειοῦ ποταμοῦ
καί πλάι στήν Κασταλία
ἀλλά καί στόν πατέρα ἐκείνου, Δαμάγητο,
πού τῆς Δίκης τό καύχημα εἶναι.
Ο Διαγόρας έζησε μόνιμα στη Ρόδο και απέκτησε 4 αγόρια, τα οποία ακολούθησαν το παράδειγμά του και έγιναν σπουδαίοι αθλητές. Από μικρά έκαναν καθημερινές προπονήσεις και συμμετείχαν στην πυγμαχία και το παγκράτιο, το θεαματικότερο αγώνισμα της Ολυμπίας. Στην 83η Ολυμπία το 448 π.Χ, οι γιοι του Δαμάγητος και Ακουσίλαος νίκησαν στα αγωνίσματα τους και στέφθηκαν την ίδια μέρα Ολυμπιονίκες. Ο Διαγόρας παρακολουθούσε τους αγώνες από τις κερκίδες. Όταν ο πρώτος του γιος ανακηρύχτηκε ολυμπιονίκης πήγε στο πλήθος όπου καθόταν ο πατέρας του. Τον αγκάλιασε και του έβαλε στο κεφάλι το στεφάνι του ολυμπιονίκη. Το ίδιο έκανε και ο δεύτερος γιος. Όταν το συγκινημένο πλήθος τους κάλεσε να κάνουν τον γύρο του θριάμβου, οι γιοι του τον πήραν στους ώμους τους και τον περιέφεραν στο στάδιο της Ολυμπίας. Ο κόσμος αποθέωσε την οικογένεια του Διαγόρα που έζησε μια πρωτόγνωρη αναγνώριση. Η χαρά και η περηφάνια του πατέρα ήταν τεράστια.
Τότε, ένα Λακεδαιμόνιος αναφώνησε: «Κάτθανε Διαγόρα, ουκ εις Όλυμπον αναβήση» που σημαίνει: «Πέθανε Διαγόρα, μην περιμένεις να ανέβεις και στον Όλυμπο». Πράγματι, ο Διαγόρας άφησε την τελευταία του πνοή ευτυχισμένος στα χέρια των γιων του. Οι εγγονοί του, ο Ευκλής και ο Πεισίρροδος ασχολήθηκαν επίσης με τις πολεμικές τέχνες και έγιναν σπουδαίοι Ολυμπιονίκες. Οι απόγονοι του Διαγόρα ονομάστηκαν «Διαγόριδες» και ήταν η πιο ξακουστή οικογένεια αθλητών της αρχαιότητας.
Η οικογένεια στην αρχαία Ελλάδα
Στην αρχαία Ελλάδα η οικογένεια ήταν πατριαρχική. Οι άντρες ήταν αρχηγοί και τα παιδιά όφειλαν να σέβονται τους γονείς τους. Όταν οι γονείς γερνούσαν, τα παιδιά αναλάμβαναν την φροντίδα τους. Χώρος συνάθροισης ήταν η εστία, η φωτιά που έκαιγε στο σπίτι και αντιπροσώπευε την ενότητα. Όταν η οικογένεια περνούσε ποιοτικό χρόνο μαζί γινόταν ισχυρότερη και πιο αγαπημένη. Ο Διαγόρας αφιέρωνε καθημερινά αρκετό χρόνο προκειμένου να εκπαιδεύσει και να προπονήσει τους γιους του. Η ζωή του το ανταπέδωσε με τρόπο που δεν θα μπορούσε ποτέ να τον φανταστεί.